13-11-2025 / 14.40 uur
UTRECHT - Spoorbeheerder ProRail gaat de komende tijd de laatste 9 niet actief bewaakte overwegen (NABO's) aanpakken. Inmiddels heeft ProRail al 171 van de 180 NABO's aangepast of opgeheven. Nu worden ook de laatste 9 NABO's aangepakt.

NABO-programma
In 2018 startte ProRail in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en

Waterstaat met het zogenaamde NABO-programma. ProRail pakt hierin 180 Niet Actief Beveiligde Overwegen (NABO) aan. Het gaat om NABO’s met het volgende karakter: openbare, openbaar toegankelijke en huisaansluiting op het reizigersnet. Reden van aanpak: een niet actief bewaakte overweg brengt risico’s met zich mee. Hun deadline is 2027.

Overwegen sluiten is ingewikkeld
ProRail is inmiddels zeven jaar bezig met de aanpak van NABO’s en de deadline werd onderweg verschoven van 2023 naar 2027. Overwegen sluiten is namelijk ingewikkeld. De spoorbeheerder moeten altijd samenwerken met wegbeheerders, gemeenten, omwonenden en andere belanghebbenden. En de kosten van de maatregelen worden gedeeld tussen ProRail en de wegbeheerder. Dus daar moet iedereen het ook over eens worden.

Elke NABO vraagt om een oplossing op maat. Een mooi voorbeeld is de NABO in Ruurlo die we in juli sloten. Daar gingen zes ontwerpen en vier jaar werk aan vooraf. Maar zo komt ProRail wel tot een oplossing met oog voor de leefbaarheid en bereikbaarheid. De woning aan de onbeveiligde overweg in Ruurlo, is nu bereikbaar via een nieuwe ontsluitingsweg.

De oplossingen
Sommige NABO’s worden gesaneerd, met of zonder alternatieve ontsluitingsweg. Andere worden beveiligd, krijgen een onderdoorgang of een (loop)brug.

Wat cijfers:

Veiliger en betrouwbaarder
Staatssecretaris Thierry Aartsen (Openbaar Vervoer en Milieu): “Het is een mooie mijlpaal dat we binnen het NABO-programma bijna alle onbeveiligde overwegen op het gemengde net hebben aangepakt. Dat draagt direct bij aan de veiligheid van weg- en spoorgebruikers. Deze voortgang laat zien dat samenwerking tussen ProRail, gemeenten en omwonenden loont. Samen zorgen we ervoor dat het spoor steeds veiliger en betrouwbaarder wordt." 

Aanpak op stoom
Ook ecologie bleek een belangrijke factor als het gaat om tijdrovende elementen bij het sluiten van NABO's. ProRail is onderweg heel wat beschermde diersoorten tegengekomen: van hazelworm tot kamsalamander.

Matthijs Bessems, programmamanager ProRail: "Toen we in 2018 begonnen, dachten we eerlijk gezegd dat het sluiten van 180 onbeveiligde overwegen vooral een kwestie van goed plannen zou zijn. Maar al snel bleek dat het door veel factoren om intensieve trajecten ging: van eigendomsverhoudingen en vergunningen tot ecologie en draagvlak bij omwonenden. We opereren steeds op het snijvlak van spoorwegveiligheid en individuele belangen. Door die factoren snel te herkennen en samen met onze partners op te lossen, kwamen we echt op stoom. We leerden van elkaar, keken steeds verder vooruit en gingen slimmer samenwerken. Daardoor kunnen we nu in hoog tempo NABO na NABO saneren of beveiligen."  

Nog negen te gaan
Binnen het NABO-programma gaat ProRail nog negen overwegen aanpakken. Van die NABO’s weten ze inmiddels wat de oplossingsrichting is. Die worden de komende jaren aangepakt. Zo maken ze het reizigersnet steeds veiliger. Waar voorheen nog twee tot drie dodelijke slachtoffers op NABO's te betreuren waren, is dat aantal de laatste jaren gedaald tot nul. 

Zijn dan alle NABO's straks verleden tijd? Nee dat niet. Wel heeft ProRail straks alle NABO's aangepakt die openbaar toegankelijk zijn op het reizigersnet. In totaal zijn er nog 67 NABO's die niet openbaar toegankelijk zijn: veelal overwegen die gebruikt worden door agrariërs. Die vallen buiten het huidige NABO-programma. Het ministerie van IenW heeft nu aan ProRail gevraagd om te onderzoeken hoe ze ook dertig van deze overwegen kunnen aanpakken. 

Foto: © ProRail