![]() |
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
![]() |
Deutz Arnhems Oorlogsmuseum (uit 1939) |
||||||||||
Info over de locomotief: |
|||||||||||
Twee dagen nadat Duitsland Polen binnenviel op 1 september 1939, riepen Engeland en Frankrijk de oorlog uit. Hiermee was de Tweede Wereldoorlog begonnen. Op 10 mei 1940 viel Duitsland het neutrale Nederland binnen. Vijf dagen later, toen de Duitsers na Rotterdam ook Utrecht dreigden te bombarderen, gaf Nederland zich over. Het vliegveld Deelen werd door de Duitsers sterk uitgebreid met 2000 hectare van Het Nationale Park De Hoge Veluwe. De Duitsers verbouwden vliegbasis Deelen tot een van de belangrijkste vliegvelden voor de Duitse Luftwaffe. Vanuit Fliegerhorst Deelen werd in de vluchtleidingsbunker Diogenes de luchtverdediging van het West-Europese luchtruim aangestuurd. Fliegerhorst Deelen was het grootste Duitse vliegveld in Nederland. De startbanen, hangars en bunkers op Fliegerhorst Deelen werden zo gebouwd en geschilderd dat het op een boerendorp leek. Om Fliegerhorst Deelen, en vooral vluchtleidingsbunker Diogenes, te kunnen bevoorraden, werd door het Duitse leger (Wehrmacht) vanaf begin juni 1941 tot aan half september een spoorlijn aangelegd die iets ten westen van station Wolfheze van de spoorlijn Utrecht - Arnhem aftakte naar Fliegerhorst Deelen. In september dat jaar werd de oplevering van de 13 kilometer lange spoorlijn door de bezetters gevierd. Op Fliegerhorst Deelen stonden rangeersporen, waaronder laad- en lossporen, over grote delen van het vliegveld. De spoorlijn werd gebruikt om bouwmaterialen, brandstof, munitie, vliegtuigonderdelen en V1 (Duitse onbemande straalvliegtuigen met explosieven) naar het vliegveld te brengen. De lijn kreeg de bijnaam het Bommenlijntje. De locomotieven die de Duitsers voor het vervoer over de lijn en het rangeerwerk op Fliegerhorst Deelen gebruikten, waren de Nederlandse rangeerlocomotieven NS 200 - 300 met de bijnaam 'Sik'. Voor grotere treinen werden andere (stoom)locomotieven ingezet. Het is onbekend of er ook andere rangeerlocomotieven over de spoorlijn hebben gereden. Ter voorbereiding van Operatie Market Garden, die in september 1944 plaatsvond, bombardeerden de geallieerden onder andere Fliegerhorst Deelen. Dit werd gedaan zodat de Duitsers de parachutisten moeilijker konden tegenhouden. De Fliegerhorst Deelen werd zwaar getroffen en de Duitse Luftwaffe verliet het vliegveld. De Operatie Market Garden duurde van 17 tot 26 september 1944. Op 5 mei 1945 werd het hele vaste land van Nederland bevrijd. Op deze datum wordt elk jaar de bevrijding van Nederland gevierd. Een dag eerder wordt tijdens de Nationale Dodenherdenking stilgestaan bij alle burgers en militairen die sinds het begin van de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Hoewel op 5 mei de bevrijding wordt gevierd, bleven de Nederlandse Waddeneilanden langer door de Duitsers bezet. Pas op 11 juni werden de laatste Waddeneilanden, als laatste stuk land van Europa, bevrijd. Na de oorlog werd het Bommenlijntje opgebroken, maar het baanlichaam is nog steeds duidelijk te zien. Het vliegveld Deelen werd als opslagplaats voor overtollig materieel gebruikt. In de jaren '50 ontstond het plan om Vliegveld Deelen weer in gebruik te nemen. De locomotievenloods die op het vliegveld stond, is bewaard gebleven. Na de oorlog werd het gebouw, samen met enkele andere bedrijven, omgebouwd tot boerderijen. Het gebouw wordt momenteel bewoond en is niet openbaar toegankelijk. Het Museum Vliegbasis Deelen heeft Sik 244 in haar collectie opgenomen, omdat dit loctype over het Bommenlijntje en Fliegerhorst Deelen heeft gereden. In 1939 bouwde fabrikant Deutz een dieselrangeerlocomotief van het type OMZ 122 R met het fabrieksnummer 26181. De locomotief werd geleverd aan Kühl- und Lagerhaus Bochum GmbH in Bochum (Duitsland). Waar de locomotief tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft gerangeerd, is onbekend. De locomotief werd in 1971 verkocht aan Bison-Werke Bähre & Greten GmbH, in het Duitse Springe. De locomotief kreeg het nummer 3 reed in een oranje kleur. Het in Arnhem gevestigde Van Houtum Recycling kocht in 2022 de locomotief. In maart 2024 nam het Arnhems Oorlogsmuseum de locomotief over. De locomotief is een onderdeel van hun collectie geworden. De donkergroene locomotief werd aan de voor- en zijkanten voorzien van de Wehrmacht-Adler. Volgens een bordje bij de Duitse rangeerlocomotief heeft hij tijdens de Tweede Wereldoorlog over het Bommenlijntje naar Fliegerhorst Deelen gereden. |
|||||||||||
![]() |
|||||||||||
De Deutz van het Arnhems Oorlogsmuseum, voorzien van de Wehrmacht-Adler, staat bij het Oorlogsmuseum op een stukje spoor. 12 augustus 2025. © TreinenInNederland.nl |
|||||||||||