Eerste klas rijtuig van de ZNSM (uit 1890)

De Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-Maatschappij (ZNSM) begon in 1890 een tramdienst tussen Breda en Oudenbosch. Later breidde de ZNSM zich verder uit over het westen van de provincie Noord-Brabant. Het bewaarde rijtuig, waarvan het historische nummer niet bekend is, behoorde tot de eerste rijtuigen die dienst deden bij de ZNSM. Het bouwjaar is dus ook 1890. De ZNSM had 10 rijtuigen van dit type in dienst en reden op een spoorbreedte van 1067 mm (smalspoor). Het rijtuig bestaat geheel uit een eerste klasse en heeft 2 compartimenten. Het kleine rijtuig bood 16 zitplaatsen en 6 staanplaatsen. Het rijtuig was voorzien van petroleumverlichting en een sierlijk potkacheltje.

In de jaren '30 ging het vanwege de concurrentie met het wegverkeer erg slecht met de lokaalspoorlijnen en interlokale tramlijnen in Nederland. Na de Eerste Wereldoorlog reden de eerste bussen in Nederland, die fel concurreerden met de trams. Naast bussen waren personenauto's, fietsen en vrachtwagens in opkomst en wonnen ze steeds meer terrein van het spoor. Trambedrijven waren sinds de Eerste Wereldoorlog bezig om stoomlocomotieven te vervangen door goedkopere benzine-, diesel- of elektrische trams om beter te kunnen concurreren. In de jaren '30 stapten veel trambedrijven over op nieuwe bussen of gingen ze failliet. Doordat veel bedrijven het financieel niet meer redde, besloten ze samen te voegen tot grotere bedrijven. In de jaren '30 sloten door heel Nederland veel lokaalspoorlijnen en interlokale tramlijnen. Tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog beleefden de (stoom)trams, door de schaarste aan olie en benzine, een korte opleving. De tramlijnen sloten echter na de oorlog voor het reizigersvervoer. Een deel van de tramlijnen (met een spoorbreedte van 1435 mm 'normaalspoor') werd door de Nederlandsche Spoorwegen overgenomen. De NS reed tot in de jaren '60 en '70 met goederenvervoer over de spoorlijnen. Later werden deze lijnen toch gesloten door de concurrentie met de vrachtwagen of het wegvallen van het vervoer.

In 1934 gingen alle stoomtrambedrijven in Noord-Brabant samenwerken in de Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten (BBA). Onder de BBA werden al snel verouderde en rustige tramlijnen opgebroken, ook werd overbodig materieel weggedaan. Dit rijtuig werd in 1935 aan een particulier in Waalwijk verkocht. Het eerste klasse rijtuig kwam in Kaatsheuvel als tuinhuis terecht. Hier werd het rijtuig tot in 2016 (maarliefst 81 jaar) in een opvallende complete staat onderhouden, zelfs het gehele interieur was nog aanwezig. In 2016 werd het ZNSM-rijtuig geschonken aan de Museumstoomtram Hoorn - Medemblik. Momenteel staat het rijtuig in de werkplaats van de SHM in Hoorn. Het rijtuig behoort tot het oudste type kleine stoomtramrijtuigen op twee assen; hiervan is het rijtuig ook de enige bewaarde.