MBS 34: NCS B101 / NS B1605 (uit 1897)

Dit tweede klasse rijtuig is in 1897 gebouwd voor de Nederlandsche Centraal Spoorwegmaatschappij (NCS) en is onderdeel van een kleine serie van maar drie rijtuigen. Deze rijtuigen van de NCS waren erg luxe uitgevoerd. De rijtuigen reden voornamelijk op de lokaallijnen vanuit Utrecht naar Baarn en Zeist. In deze regio woonden veel welgestelden die wilden reizen met luxere rijtuigen. Doorgaans waren rijtuigen op de lokaallijnen soberder dan normale rijtuigen. Dit rijtuig kreeg het nummer B101. Een jaar na de levering van de B101 werden nog drie rijtuigen geleverd die een iets andere indeling hadden.

Aan het einde van de negentiende eeuw ging het slecht met de spoorwegen in Nederland. Veel vervoerders hadden onderling slechte overstappen en verschillende tariefsystemen. De overheid greep in en besloot om alle spoorwegen te verdelen in de twee grootste bestaande maatschappijen: de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en de Staatsspoorwegen (SS). Nadat de HSM en SS tijdens de Eerste Wereldoorlog gedwongen samen hebben gewerkt, besloten ze dit na de oorlog ook te doen. In 1917 werd een samenwerkingsverband opgericht: de Nederlandsche Spoorwegen. De NS beheerde vanaf dat moment al het materieel, personeel en andere activa. In 1921 werd het materieel van beide spoorwegmaatschappijen omgenummerd naar nummerschema's van de NS. Ook werd het materieel voorzien van de nieuwe huisstijl van NS, donkergroen. De donkergroene kleur werd gekozen omdat treinen niet mochten opvallen in een weiland. Op 1 januari 1938 werden de HSM, SS en nog enkele kleine overgebleven vervoerders via een wet beëindigd; ze waren definitief in de NS opgegaan.

Vanaf 1919 exploiteerde de NCS haar diensten verder onder de Staatsspoorwegen. Twee jaar later werd de NCS B101 vernummerd naar de NS B1605. De NS stelde in 1946 de B 1605 buitendienst. Daarna heeft het rijtuig 66 jaar als tuinhuisje gediend. In 2012 kreeg de Museum Buurtspoorweg het rijtuig in haar bezit. Intern kreeg het rijtuig het nummer 34 bij de MBS. Het rijtuig werd geplaatst op het onderstel van de SS C1340 / NS C1040.

Van de Nederlandsche Centraal Spoorweg Maatschappij zijn vijf rijtuigen bewaard; de B101, B118, B119, BC6 en de BC104. De B101, B118 en de BC104 behoren tot de collectie van de Museum Buurtspoorweg. Rijtuig BC6 rijdt bij de Museumstoomtram Hoorn - Medemblik en rijtuig B119 staat in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Van de NCS zijn helaas geen locomotieven bewaard gebleven. Wel heeft de MBS haar Belgische stoomlocomotief nummer 6 'Magda' voorzien van de gele huisstijl van de NCS.